Sabah 7 buçuk gibi güneşin tepelerin ardından doğuşuyla uyandık. (Bkz. Fizan’a Kadar Yolum Var!) Kamp kafeteryasında bizim için hazırlanan Türk kahvaltısını yedik. Tuareg bezlerimizi kafamıza sarıp, sularımızı (herkes susuz kalma korkusu yaşadığı için)  ve yiyeceklerimizi alıp, Sahra Çölü’nün derinliklerine doğru yola çıktık.

11.jpg 12.jpg 25.jpg
Manzara muhteşemdi. El değmemiş kum denizi, güneşin yarattığı parıltılar, koyu turuncudan açık sarıya, griye kadar değişik tonlar, rüzgarla oluşmuş dalgalanmalar, her şey müthişti. Daha önce gördüğüm hiçbir şeye benzemiyordu. O yüzden herkese şidetle tavsiye ederim. Birkaç kum tepesinde durup etrafı izledik. Tekerlek ve yürüme izleri dışında her yer pürüzsüzdü. Arazi aracı şoförleri olaya biraz heyecan katmak için hızla kum tepelerine tırmanıp bize gerçek bir safari yaptırdılar.

13.jpg 18.jpg 19.jpg
Birkaç moladan sonra, 1 saat kadar yol almışken tek tük çöl bitkileri ve palmiyeler görmeye başladık. Sonra terkedilmiş bir yerleşim yerinin içinden geçip, hiç beklemediğimiz büyüklükte bir vahaya vardık. Bugüne kadar suyun maviliği ve ağaçların yeşilliği hiç bu kadar güzel gözükmemişti.

27.jpg 29.jpg 36.jpg
En büyük göl bu vahadaydı, burası en uzun molayı vereceğimiz yerdi. Biraz etrafı dolaşıp göle girenleri izledik. Bizden hazırlıklı gelen olmadığı için kimse suya giremedi. Kısa bir süre sonra bütün kızlar-doğal olarak- hediyelik eşya tezgahlarına hücum ettik. Buradaki insanlar siyah bir taş çeşidinden oyma biblolar yapıyorlar. Ben bir tane kaplumbağa aldım :)

30.jpg 31.jpg 32.jpg
Öğlene doğru vahadaki tesiste ateş yakıldı, tavuklar ateşe atıldı, salatalar yapıldı ve toplanıp öğlen yemeğimizi yedik. Yemekten sonra vahanın yanındaki yamaca jeeplerle tırmandık; uçsuz bucaksız çölü bir kez de buradan izledik. Aslında bu yamaçta Sand Boarding yapılıyormuş, ama biz yine hazırlıklı değildik. Yine de dik yamaçtan aşağıya arabayla inmek de muhteşem oldu. Bu arada hava sıcak olmasına rağmen kesinlikle yakıcı veya bunaltıcı  değildi.
33.jpg 34.jpg 35.jpg

Saat 3 civarı vahadan ayrılıp diğer göle gitmek üzere yola çıktık. Burada da biraz gezinip, asıl dönüş yoluna geçtik. Normalde bizim gezdiğimiz bölgede toplam 21 göl bulunuyormuş. Muhtemelen hepsini gezmek günler alır. Güneşin yönü ve açısı değiştiği için dönüş yolunda bambaşka bir çölle karşılaştık. Çölün her saati bir başka güzel oluyor.

22.jpg 23.jpg 41.jpg
Kampa varmaya yakın bir zamanda kurumuş bir vahaya bakan bir tepede mola verdik. Göl kuruduğu halde etraf hala ağaç doluydu. Sapsarı sonsuzluğun ortasında yemyeşil düzlük, görülmeye değerdi. Son molamızı da kampa inen tepede verdik. Fotoğraftakiler bizi gezdiren jeep şoförleri. Güneş ışınları yatay düşmeye başlamıştı, bu sefer çöl gizemli bir havaya büründü. Etrafta çıt çıkmıyordu. Doğayı izleyerek güne veda ettik.

37.jpg 39.jpg 17.jpg
Kampa vardığımızda yorgunluktan ölmek üzereydik, kendimizi odalara attık; biraz dinlendikten sonra çay-kahve içip Sebha’ya dönmek üzere yola çıktık. Sebha’ya dönüş yolunda gün batımını ve çevredeki tarlaları  izledik.
42.jpg 14.jpg 43.jpg

Şehre vardığımızda hava kararmıştı. Saad’in rehberliğinde (Sebhalı arkadaşımız) kısa bir şehir turu attık. Türk kebapçısında-evet Türk kebapçısı- akşam yemeğimizi yedik.

Dönüş uçuşunda herkes bitkinlikten uyuyakaldı. Ne de olsa Fizan‘a kadar gitmiştik…

21.jpgLibya’ya ilk geldiğimizde ofistekilerle aramızda böyle bir muhabbet geçmişti: İçinizde annesini kızdırıp, ‘Fizan’a kadar yolun var!’ lafını yiyen oldu mu? Eğer olduysa dilekleri gerçekleşti, geçtiğimiz hafta Fizan’daydık. Hani Osmanlı İmparatorluğu zamanında sürgün yeri olarak bilinen Fizan. Uzun zamandır çöl gezisini planlıyorduk zaten. Libya’ya gelip de çöle gitmemek biraz ayıp olurdu. Geçtiğimiz hafta Kutlu Doğum haftası nedeniyle Libya genelinde Perşembe günü tatildi. Biz de bunu fırsat bilip Sahra Çölü’ne gitmeye karar verdik.

Vikipedi‘den Sahra çölü hakkında kısa bir bilgi: Sahra Çölü ya da Büyük Sahra Çölü, dünyanın en büyük sıcak çölü olup, Afrika‘nın kuzeyinde, kıtanın ortası ile kuzeyini ayıran 9.000.000 km² büyüklüğünde dev bir çöldür. 2,5 milyon yıl yaşındadır.

1.jpgSebha’ya çöl safarisi düzenleyen bir tur firmasıyla görüştük. Sebha Tripoli’nin güneybatısında uçakla 1 saat mesafede yer alan, çölün başladığı; aynı zamanda Libya Lideri’nin doğduğu şehir. Gezi grubumuzda ofisten Sebha’lı bir arkadaşımızın olması da bize gezi boyunca büyük avantaj sağladı. Perşembe akşamı Tripoli’den Libya Havayolları uçağına binip, 1 saat sonra Sebha Havaalanına indik. Uçuş biraz gecikmeli olmakla birlikte-uçuş görevlilerinin ‘Sebha mı? Bugün Sebha’ya uçuşumuz yok!’  çıkışına rağmen- gayet konforluydu.  Sebha havaalanı da beklediğimizden çok daha iyi çıktı. Açıkçası kulübe gibi bir yapı bekliyoruk, küçük ama bakımlı, çevre düzenlemeli bir terminal ile karşılaştık.

5.jpgOrganizasyona sonradan dahil olduğumuz için diğer grup bizden önceki uçakla gitmiş, kampa yerleşmişti. Biz de tur şirketinin bizi beklemesi için bıraktığı arabayla Sebha’ya 1.5 saat uzaklıkta kamp alanına doğru yola çıktık. Kampımız çöl ile yeşilin keskin bir çizgiyle ayrıldığı bir yamacın eteğindeydi. Kampa vardığımızda gece yarısı olmuştu. Grubun geri kalanını Zukra ekibi ile eğlencede bulduk :) Biz biraz geç gittiğimiz için asıl büyük eğlenceyi kaçırmıştık. Ama hala kalabalık bir grup ekibin müzikleriyle dans ediyordu.

3.jpgZukra, Kuzey Afrika’ya özgü, ritmik öğelerin ağırlıklı olduğu muhteşem bir müzik türü. Kongaya benzer bir perküsyon aleti ile boynuz şeklinde üflemeli bir çalgı temel çalgıları oluşturuyor. Bazen bu ekibe bir de Tulum dahil oluyor. Bir süre Zukra ekibini dinledikten sonra eşyalarımızı bırakmak için odaya geçtik.

8.jpgOdalar kerpiç duvarlı, saz demetleriyle kaplanmış çatılarıyla yuvarlak planlı birer kulübe idi. Geceleri çölün soğuk olduğunu duyduğumuz için kat kat giyinmiştik, ama duvarların ve çatının özelliğinden dolayı odamız sıcacıktı. Genelde anlamsız hava sıcaklıklarında üşüyen bir şahıs olarak bu duruma en çok ben sevindim.

4.jpgEşyalarımızı bırakıp grubun bir kısmı ile birlikte yıldızları ve dolunayı seyretmek üzere kamptan çıkıp çöle yürüdük. Kampı görebileceğimiz bir tepeye nefes nefese tırmandık. Çölde yürümek gece bile olsa, hava soğuk bile olsa hiç de kolay değilmiş. Manzara muhteşemdi: Yıldızlar çok yakın ve milyonlarcaydı. Yıldız takımları rahatlıkla ayırt edilebiliyordu. Ay ışığı kum tepelerinde gölgeler yaratıyordu. Tepenin bittiği düzlükte bir grup yerli, ateş yakmıştı.

Bir süre sessizliği dinleyip inişe geçtik, hava epey soğuktu ve saat çok geçti. Kampa dönüp ertesi sabah saat 8’de kamp meydanında buluşmak üzere sözleştik. Fizan’da, Sahra Çölün’de uykuya daldık…

Küçüklüğümden beri köfteyi severim. Ama şimdi anlatacağım köfteyi hepsinden daha çok seviyorum. Çünkü o benim kaplumbağam :)

Bir ay kadar önce ofisten bir arkadaşımın elinde minicik bir kaplumbağa gördüm. Bizim Türkiye’deyken bir su kaplumbağamız vardı, adı Vosvos’tu. Ama arkadaşımdaki daha önce Türkiye’de gördüğüm kaplumbağalara hiç benzemiyordu, şirin ötesi bir şeydi.  Adı Turtaymış. Kara kaplumbağasıymış. Sonradan öğrendiğime göre Türkiye’de kara kaplumbağası beslemek yasak olduğu için bu türünü hiç görmemişiz. Birkaç gün Turta’yı sevdim, gidip gelip sürekli besledim ama beni kesmedi. Ben de alsam mı diye düşünmeye başladım. Tabi evde siyami (kedimiz) olduğu için biraz riskli bir durumdu.

En sonunda Suq El Talat’taki pet shop’ta kaplumbağaları görünce daha fazla dayanamadık ve içlerinden en küçüğünü aldık. Mini minnacık, avuç içinin yarısı kadar, potu potu çok sevimli birşeydi. Alışveriş merkezinde olmanın verdiği korkuyla kabuğundan hiç çıkmıyordu. Şekil olarak köfteye çok benzediği için aşkım ona Köfte adını verdi.

DSC03027.jpgP1060447.JPG

Köfte ilk günlerde korkudan kafasını dışarı hiç çıkarmadı. Sürekli uyku halindeydi. Hava da biraz soğuk olduğu için yarı kış uykusunda gibiydi. Bu biraz işe yaradı, çünkü Siyami Köfte’nin bir taş olduğuna karar verdi ve bir daha onunla ilgilenmedi. Ama internet araştırmalarım sonucu bebek kara kaplumbağlarının kış uykusuna yatmaması gerektiğini, uyursa beslenemeyip öleceğini öğrendiğim için sürekli uyandırıyordum.

P1060440.JPGP1060427.JPG

Sonra Köfte zamanla ortama ve bize alışmaya başladı. Ofisin maskotlarından biri oldu. Bütün gün herkesin masasında orada burada dolaşmaya başladı. Tabi bol bol sağda solda uyuyakalarak :)

P1060436.JPGP1060446.JPG

Artık o ailemizin bir üyesi. Her gün 8 bucukta bizimle birlikte iş başı yapıyor. Saat 10 civarı uyanıp brokolisini, brokoli bulamazsa hindiba çiçeğini ya da başka herhangi bir çiçeği yiyor, sonra masaların üzerinde dolaşmaya çıkıyor. Birkaç kişinin klavyesinin üstünden geçip bir zımba ya da delgeç yanında uyuyakalıyor.

P1060425.JPG_MG_3154.JPG

Öğle arasında öğlen yemeğini yiyor, güneş varsa bahçede güneşleniyor, hava sıcaksa kendini suya atıyor. Hava soğuksa sıcak su torbasının üzerinde Turta ile birlikte başaşağı uyuyor.

P1060489.JPG P1060430.JPG

Haftasonları da biz bahçede otururken etrafı keşfediyor. Bütün ağaç dipleri, tüm yapraklar, çiçekler onun oluyor. Köfteninn bizimle birlikte mutlu olduğunu düşünüyorum. En azından alışveriş merkezindeki bir pet shopta bakıldığından çok daha iyi bakılıyor. Benim için de muhteşem bir terapi oluyor. Kaplumbağamı seviyorum :)

Her gün yeni bir Libya’da işe başlama haberi aldığımda aklımdan bu geçiyor. Bugün Libyalı bir arkadaşım ofiste yanıma gelip ‘Ben Türkçe öğrenmeye karar verdim, bana alfabeyi yazar mısın?’ dediğinde gururlanmadım değil. Herkes bir gün Tripoli’ye gelecek. Sonra markette gezerken rafların arasından Türkçe konuşmalar duyulacak, restoranda otururken yan masada Türkler tartışıyor olacak-ki bunlar çoktan olmaya başladı bile; sonra bir bakmışsınız ilk Türk marketi açılmış, ardından ilk Türk restoranı-ama kebapçı değil, bizim esnaf lokantaları gibi, leziz zeytinyağlılar filan yapıyor; sonra bir gün bir bakmışız ki raflarda beyaz peynir! :)
Bir ülkenin dünyaya açılışını izlemek herkesin hayatında karşılaştığı bir şey değil. Değişimin tam merkezinde Tripoli’de, bir ülkeye kapitalizm nasıl getirilir, o ülkedeki insanlar paranın gücünü (değerini diyemiyorum) nasıl öğrenir gözlemliyoruz. Doğrusu iyi mi oluyor kötü mü oluyor bilemiyorum, bir yandan çağdaşlaşmanın izlerini daha sık görmeye başlamışken diğer yandan paranın yavaş yavaş yönetimi ele geçirdiğini görmek biraz can sıkıcı.
Önceki yazımda (Tripoli’de 2 Yıl) ilk süpermarketin açılışını ve sevincimizi anlatmıştım. Bir kez daha buraya gelenler nelerle karşılaşacak, göstermek istedim ve biricik alışveriş merkezimizin içinden fotoğraflar çektim. Adı Suq El Talat. Beğenilerinize sunulur :)

P1060450.JPG P1060451.JPG P1060457.JPG P1060460.JPG P1060461.JPG P1060462.JPG P1060465.JPG P1060467.JPG P1060470.JPG P1060471.JPG P1060472.JPG P1060473.JPG

Dün itibariyle Tripoli’de ikinci yılımı da doldurmuş bulunmaktayım. Artık burada şu değişti, bu gelişti gibi şeyler yazmak yerine kendi hayatımdaki değişiklikleri yazmak istiyorum. Çünkü yurtdışında yaşamak insana bazı şeyler kazandırırken, hayatından birçok şeyi de götürüyor. Eğer bir yerde yaşamaya alışmak istiyorsanız, bazı şeyleri geride bırakmak zorunda kalıyorsunuz. Geçen gün tez notlarımı karıştırırken rastladığım bir yazıda okuduğuma göre, kişinin kendi kültüründen farklı bir ortama düştüğünde gösterdiği tepki 3 farklı şekilde olabiliyor.

1- Tamamen yabancılaşma, içine kapanma, içinde bulunduğu ortamı reddetme. (Bkz. Tripoli’de 1 Yıl)
2- Turist gibi davranış gösterme. Yani bir şekilde ortamda yaşayabilme, fakat halktan uzak olma.
3- Yerli gibi davranma. Halktan biri gibi, oraya aitmiş gibi uyum sağlama. Dilini ve geleneklerini öğrenip uygulama vs.

İlk madde Tripoli’ye ayak bastığım ilk günleri hatırlatıyor bana. Herkes, her şey yabancı, insan arkasına bakmadan, koşarak geri dönmek istiyor ülkesine. Sonra yavaş yavaş alışmaya, kabullenmeye başlıyor. Zamanla, 2. aşamaya geçiş yapmış oluyorsunuz. Bu da yaşam tarzında birtakım şeyleri değiştiriyor tabi.

Mesela ben artık yeni bir cafe açıldığında çok seviniyorum. Zaten kulaktan kulağa yayılıyor. ‘Duydunuz mu bilmemnerede yeni bir cafe açılmış! Çok güzelmiş, mimarı İtalyanmış, yemeklerı harikaymış!’ Şehirdeki bütün cafelerin açılışından tek tek haberdar olduğunuzu ve hepsine ayrı ayrı sevindiğinizi düşünün -en azından büyük şehir insanı için- çok acayip.

CafeLama.jpg CafeLamaF.jpg

Sonra tanıdık markaların gelişini heyecanla beklediğimiz zamanlar oluyor. Sırasıyla Benetton, Swatch, La Senza, Mango, Marks & Spancer ve Next açıldı, hepsinin açılışlarında kendi aramızda kutlamalar yaptık. Şimdi de Cotton açılacakmış, heyecanla bekliyoruz. Bir bayan için alışveriş alanının giderek artmasını seyretmek kadar güzel bir şey yoktur. :) Geçtiğimiz yılın Ekim ayında yeni bir sanat galerisi açıldı, sahibi Türk bir bayan. Ona da ayrıca sevindik, koşar adım açılışa gittik. Yeni bir aktivite, kutlama, açılış haberini dört gözle bekler olduk.

Casa Lounge Logo.jpg Bashır Hammuda.jpg salem_work.jpg

Mecburen kendimizi oyalayacak şeyler bulmaya başlıyoruz. Ben burada, hayatımda hiç ilgilenmediğim kadar çok hayvanlarla ilgilenmeye başladım mesela. Figen’in kedisi Siyami, evin bekçi köpeği Victoria, arka bahçedeki kuşlar derken bir tane de tosbağa edinmiş bulunmaktayım. Onun adı da Köfte :)

Kabullendiğimiz şeyler de çoğaldı. Örneğin ilk başta halkın tepkileri, davranışları hatta bakışları bile garip geliyor. Dilini bilmiyorsunuz Japonca konuşulsa aynı şey; parasını bilmiyorsunuz, nelere seviniyor, ne zaman somurtuyor, neye toleranslı, hangi davranışı asla sindiremiyor, bunların hiçbirini kestiremiyorsunuz. Sonra yavaş yavaş hepsine alışıyorsunuz. Üstelik dil bile artık o kadar yabancı gelmiyor. Yavaş yavaş esnafla, iş arkadaşlarınızla bir-iki kelime konuşmaya bile başlıyorsunuz. Radyodaki şarkılar tanıdık gelmeye başlıyor, gerisi her gün daha kolay geliyor. Bir süre sonra hiçbir şeye şaşırmamayı öğreniyorsunuz.

Son zamanlarda Türkiye’den gelirken getirdiğimiz yiyecekler de azaldı. Önceden en az bir bavul yiyecek bavulu olurdu, mutlaka alıştığımız marka peynir, bildiğimiz çeşit zeytin, her zaman yediğimiz kraker; bu böyle uzayıp giderdi. Sonra burada muadillerini bulmaya başladık ya da bazılarından vazgeçtik.

Vazgeçmekten bahsetmişken, özgürlüğümden de ödün vermek zorunda kaldım. Aklıma estikçe yolun karşısındaki bakkala gidemiyorum artık. Tek başıma şehre inmek şöyle dursun, kapının önüne çıkıp taksi bile çeviremiyorum . Burada bir bayanın böyle şeyler yapması pek mümkün değil. Tripoli’deki ilk zamanlarım olsa buna üzülürdüm, şimdi sadece günlük hayatımın bir ayrıntısı olarak yazıyorum.

Toureg.jpg

Belki de böylece bazı şeylerin değerini daha iyi anlamış oluyorum. Türkiye’de, yeni bir cafe açıldığı için kim bu kadar sevinir ki? Ya da bir toplu taşıma aracına yalnız binebildiği için? Ya da yoldan geçen herhangi bir taksiye atlayabildiği için? Hepsini geçtim, yolda tek başına yürüyebildiği için!!! Ülkemdeyken bunların değerini bilmiyordum doğal olarak. Belki de mutsuz olan herkesin buraya gelip gerçek özgürlüklerini yeniden hatırlaması gerekiyor.

Yurtdışında ister istemez kendinize ve dışarıya karşı verdiğiniz bu zorlu değişim mücadelesi, sizi daha sabırlı, daha olgun ve daha güçlü kılıyor. 3. Evreye geçer miyim geçemez miyim bilemiyorum: Halktan biri gibi, oraya aitmiş gibi uyum sağlamak… Dilini ve geleneklerini öğrenip uygulamak… Biraz zor gözüküyor. Yine de Tripoli’de 3. Yıl yazımda görüşmek üzere :)